سال 64 هجری قمریسال ۶۴ هجری قمری، شصت و چهارمین سال از قرن ۱ قمری مصادف با سال ۶۲ هجری شمسی است. در این سال رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: واقعه تهوده، مرگ یزید بن معاویه و جانشینی پسرش معاویه دوم و درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور مانند ابوالمهاجر دینار و ... . ۱ - رویدادها• مرگ یزید بن معاویه و جانشینی پسرش معاویه دوم. • درگذشت مسلم بن عقبه و گماشته شدن حصین بن نمیر برای جنگ با عبدالله بن زبیر. • خوارج به ابن زبیر پیوسته و در کنار او به جنگ پرداختند و پس از این که اطلاع یافتند ابن زبیر با نظر خوارج در مورد خلفای راشدین مخالف است، از او جدا شدند. • معاویه دوم پس از گذشت شش ماه از خلافتش، کناره‌گیری کرد و طولی نکشید که از دنیا رفت. • ضحاک بن قیس فهری، بزرگ قیسیان پس از درگذشت معاویه دوم، امارت دمشق را در دست گرفت. • عرب‌های یمانی، از جمله قبیله کلب، مروان بن حکم را نامزد خلافت کردند، اما ضحاک بن قیس فهری، عبدالله بن زبیر را برای احراز این مقام در نظر گرفت. • عبیدالله بن زیاد، امیر عراق، چشم طمع به خلافت دوخته و در پی رسیدن به آن بود و مردم بصره نیز با او بیعت کردند، اما بعداً از وی رو گرداندند. لذا عبیدالله مخفیانه از بصره خارج شده و رهسپار شام گردید و به مروان بن حکم پیوست. • کعبه پس از آتش‌سوزی، به دست عبدالله بن زبیر، بازسازی شد. • طاعون، بصره را فرا گرفت. ۲ - وقایع نظامی• جنگ میان بنی‌امیه و عبدالله بن زبیر: حصین بن نمیر به جانشینی مسلم بن عقبه، انتخاب شد و عبدالله بن زبیر را در مکه محاصره کرد و سپس، کعبه را با منجنیق هدف قرار داد و به آتش کشید. اما بعد از درگذشت خلیفه (معاویه دوم) به او دستور داده شد به دمشق بازگردد. • خوارج پس از آن‌که از عبدالله بن زبیر جدا شدند، به رهبری پیشوایشان، نافع بن ازرق، علیه او شوریدند. • بربر (واقعه تهوده): کسیله بربری، پس از توهینی که از عقبة بن نافع دید، از او روی گردانید، همراه با یاران خویش به رومیان پیوست و به عقبة بن نافع و ابوالمهاجر دینار در «تهوده» نزدیک واحه «بسکره» کنونی (جنوب کوه‌های اوراس) در الجزایر، حمله برد که در نتیجه، عقبه و ابوالمهاجر در آن واقعه به شهادت رسیدند و در همان‌جا در واحه‌ای به نام واحه «سیدی عقبه» به خاک سپرده شدند. به دنبال آن، کسیله شهر قیروان را تصرف کرد و سپاهیان عرب به فرماندهی زهیر بلوی به «برقه» عقب‌نشینی کردند. ۳ - درگذشتگان• ابوالمهاجر دینار. • ضحاک فهری. • عقبة بن نافع. • مسلم بن عقبه مری. • مسوّر بن مخرمه. • مصعب زهری. • معاویة بن یزید. • ولید بن عتبه. • یزید بن معاویه. ۴ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۱۳. |